Achtergronden

Op dit moment werken we nog aan onze ‘state of the art’ artikelen met achtergrondinformatie over de drie probleemgebieden. Voorlopig presenteren we hier enkele sleutelartikelen van onze teamleden waarin de problemen in het funderend onderwijs worden toegelicht.

Jaap Scheerens (2023). De verenigbaarheid van het professionalisme en instrumentalisme in het onderwijs
In Nederland bestaat zorg over de kwaliteit van het onderwijs. In het streven naar verbetering zijn er twee benaderingen die vaak tegenover elkaar worden geplaatst en soms zelfs als onverenigbaar worden gezien. De ene benadering is gebaseerd op de onderwijsgevende als professional (professionalisme), de andere benadering is gebaseerd op formele, evidence based evaluatiemethoden (instrumentalisme). In deze paper schetsen we beide optieken en onderzoeken we in hoeverre ze verenigbaar zijn.

Anna Bosman, Sezgin Cihangir en Martin Bootsma (2022). Dalende ‘leesvaardigheid’: een herinterpretatie.
De vrees dat bijna een kwart van de leerlingen functioneel ongeletterd het onderwijs verlaat was voor de Tweede Kamer aanleiding om onderzoek uit te laten voeren naar de oor­zaken van deze daling. Dit onderzoek is uitgevoerd door Van den Broek et al. (2021). Volgens Anna Bosman, Sezgin Cihangir en Martin Bootsma zijn in dit rapport belangrijke oorzaken onderbelicht gebleven, waardoor hun adviezen onvolledig zijn. Voor hen was dit de aanleiding om de analyse en aanbevelingen van Van den Broek et al. te herinterpreteren. Waar Van den Broek et al. aandacht besteden aan leesstrategieën als verklarende factor, wijzen Bosman et al. op het grote belang van het aanbrengen van (achtergrond)kennis en woordenschat bij de zaakvakken.  

Paul Kirschner en Jaap Scheerens (2022). De contouren van een ideale lerarenopleiding.
Er zijn redelijk wat vragen/twijfels over de inhoud en de aanpak van onze lerarenopleidingen. Dit betreft zowel de Pedagogische Academies (PABO’s) als de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen (LERO’s). Als deze vragen/twijfels terecht zijn, dan is de kwaliteit van leraren in het geding, en daarmee ook het leren van leerlingen. Het gaat om een zeer complexe problematiek waar geen simpele oplossingen voor zijn. De eerste stap richting een oplossing is deze problematiek in kaart te brengen. Daartoe is deze notitie een eerste stap.

Jaap Scheerens en Paul Kirschner (2021). Progressief achteruit. Zwartboek over de last van slechte ideeën voor het funderend onderwijs.
Jaap Scheerens en Paul Kirschner hebben een ‘Zwartboek’ opgesteld voor de formateurs van een nieuw kabinet en voor de gekozen ministers en staatssecretarissen, die het onderwijsbeleid de komende jaren moeten maken. Hierin geven zij een kritische analyse van de wijze waarop de kernproblemen van het Nederlandse onderwijs, qua prestatieniveau en ongelijkheid, momenteel worden geanalyseerd en aangepakt door de overheid en allerlei Raden en adviesorganen. Zij eindigen met een reeks aanbevelingen voor onderwijsbeleid waarin leren en leraren centraal staan.

Theo Witte (2020). Red het onderwijs. Maak het leraarschap aantrekkelijk, en snel een beetje!
Dit artikel werd gepubliceerd in het decembernummer van Vakwerk en verscheen kort daarna als vlog bij Didactiefonline. Vanuit een historisch perspectief beschouwt Witte het lerarentekort en de daling van de kwaliteit van het onderwijs. Aan het eind doet hij enkele voorstellen om deze problemen aan te pakken.

Jan Drentje (2020). Vervreemding, beleidsmatige schizofrenie en therapie: een diagnose.
Dit artikel verscheen eveneens als vlog bij Didactiefonline. Het overlapt deels het artikel van Witte, maar analyseert de problematiek van het lerarentekort en de daling van de onderwijskwaliteit meer vanuit een mesoperspectief.

Paul Kirschner (2019). Op de schouders van reuzen: Inspirerende inzichten uit de cognitieve psychologie voor leerkrachten. 24 Wetenschappelijke kernartikelen vertaald naar de dagelijkse lespraktijk.
Bij Didactiefonline verscheen de open access-versie van dit boek; een uiterst toegankelijke en degelijke gids voor elke leraar. Begrippen als Cognitive Load Theory, Dual Coding en Scaffolding klinken mooi en er zit degelijk onderwijskundig onderzoek achter, maar hoe kun je als leraar deze wetenschappelijke begrippen effectief benutten in je lespraktijk?