Onze kaarten (rood, geel, groen) en nota's (blauw)

       

Kaarten en nota’s

7 juni 2024

Groene kaart voor de Kamerbrief van Minister Paul over herijking en sturing van het funderend onderwijs

De Kamerbrief van minister Paul over “Herijking en sturing funderend onderwijs” werkt drie scenario’s uit voor de herstructurering van het onderwijsbestuur. Scenario A handhaaft de bestaande situatie, Scenario C maakt een duidelijke keuze voor het centraal stellen van de school en meer overheidsregie, scenario B is een soort “poldervariant”, die de voorkeur van de minister heeft. Op grond van argumenten spreken wij ons uit voor een mengvorm van scenario B en C met als doel om enerzijds de overheidsregie te versterken en anderzijds de zeggenschap over het bestuur en de besteding van middelen terug te leggen bij de scholen om daarmee de professionele ruimte voor leraren te vergroten.

9 februari 2024

Rode kaart voor voorstellen “Deltaplan lerarentekort” van onderwijsorganisaties en sociale partners

De sociale partners hebben samen met de onderwijsorganisaties voorstellen ingediend voor een Deltaplan lerarentekort, met als doel de aantrekkelijkheid en de status van het beroep van leraren en schoolleiders te verbeteren. Met dit doel is weinig mis, maar we vrezen dat hun voorstellen ten koste gaan van de onderwijskwaliteit en vooral zullen leiden tot meer bestuurlijke drukte en een ondoelmatige besteding van onderwijsgelden.

15 december 2023

Naar een professionele cultuur voor het beroep van leraar. Voorstellen voor een fundamentele aanpak van het kwalitatieve lerarentekort

De eerste waarschuwingen voor de dreigende lerarentekorten van deze eeuw werden al gegeven aan de ministers Ritzen (1994-1998) en Hermans (1998-2002).[1] Inmiddels zijn we tien ministers, honderden onderzoeksrapporten en beleidsstukken, en miljarden euro’s verder en zijn de problemen rond het kwantitatieve en kwalitatieve lerarentekort alleen maar toegenomen en zo langzamerhand onbeheersbaar aan het worden. Hoe keren we deze rampzalige ontwikkeling? In deze nota analyseert Theo Witte de huidige beroepscultuur en doet hij vier voorstellen om de kwaliteit van het onderwijs duurzaam te verbeteren.

12 november 2023

Rode kaart voor de Nederlandse politiek

De komende verkiezingen gaan over personen, bestaanszekerheid, wonen, een vleugje klimaat, maar niet over het fundament van onze bestaanszekerheid: het funderend onderwijs. Natuurlijk, in de partijprogramma’s staat soms een aardig fragment, maar een probleemdefinitie, analyse en richting voor de lange termijn, opgeschreven door mensen met verstand van de problematiek in het onderwijs, het ontbreekt bij alle partijen. Dit gebrek aan urgentie en kennis in vrijwel alle verkiezingsprogramma's resulteert in een rode kaart voor de politiek.

30 oktober 2023

Rode kaart voor het advies ‘Een duidelijke positie voor schoolbesturen’ van de Onderwijsraad

“Schoolbesturen vormen een onmisbaar knooppunt in het onderwijsbestel tussen school, overheid en de maatschappelijke omgeving,” aldus de Onderwijsraad in het advies Een duidelijke positie voor schoolbesturen. De Onderwijsraad probeert deze voorop gekozen stellingname 64 pagina’s lang te verdedigen, maar komt niet veel verder dan de vaststelling dat besturen belangrijk zijn, omdat ze er zijn. Wij bespreken het advies en concluderen dat argumenten voor meer in plaats van minder overheidsregie en een consequente toepassing van het subsidiariteitsprincipe eerder pleiten voor versobering van de functie en vermindering van de macht van besturen en bestuursorganisaties dan andersom.

12 juli 2023

Rode kaart voor het advies ‘Schaarste schuurt’ van de Onderwijsraad

Het adviesrapport 'Schaarste schuurt' van de Onderwijsraad biedt een helder overzicht van het enorme lerarentekort en de nadelige gevolgen ervan. ‘De lerarentekorten zijn omvangrijk, hardnekkig en ongelijk verdeeld over scholen, regio’s en vakken’(p 7). Het rapport beschouwt het lerarentekort als een gegeven waarmee het onderwijs voorlopig moet leren leven. Het is dan ook niet zozeer een advies over hoe het lerarentekort zou moeten worden opgelost, als wel een ‘verkenning van handelingsopties’ om de smart te verzachten en de schade eerlijk over het land te verdelen. We bespreken de hoofdlijnen van het advies en geven er commentaar op. Hoewel wij de goede bedoelingen van de voorstellen niet betwijfelen, zijn wij vooral getroffen door de beperkte visie en de gemiste kansen om het lerarentekort met duidelijkere adviezen te bestrijden.

29 juni 2023

Gele kaart voor Whitepaper lerarentekorten

In april 2023 publiceerden de onderwijskundigen Jan van Tartwijk, Douwe Beijaard en Martine van Rijswijk een ‘whitepaper’ (sic!) waarin zij het probleem van het lerarentekort analyseren met als doel aanknopingspunten te bieden voor het ontwikkelen van beleid dat het lerarentekort terug kan dringen . Het Red Team heeft waardering voor de brede analyse en een aantal adviezen, maar constateert dat net zoals in de beleidsplannen van de overheid enkele fundamentele oorzaken onderbelicht blijven en enkele belangrijke kansen zijn gemist.

27 april 2023

Groene kaart voor moedige beleidsvoornemens van Minister Wiersma

De onderwijsbesturen hebben in de afgelopen twintig jaar veel te weinig gedaan om de problemen die de kwaliteit en het niveau van ons onderwijs ondergraven aan te pakken. Vanaf zijn aantreden onderscheidt Minister Wiersma zich van de zachte heelmeesters die hem voorgingen door zijn vinger op de zere wonden te leggen en het herstel van het basis- en voortgezet onderwijs niet langer uit handen te geven aan de besturen, maar weer in eigen hand te nemen.

5 maart 2023

Groene kaart voor scholen die mobieltjes in de klas (willen) verbieden

Op basis van een inventarisatie van de relevante onderzoeksliteratuur concludeert het RED-Team Onderwijs dat de schadelijkheid van mobieltjes voor het leren en voor de sociale ontwikkeling van de leerlingen als een paal boven water staat. Ook voor de meeste leraren zijn de mobieltjes een grote stoorzender. Deze groene kaart is bestemd voor de scholen die met hun mobieltjesverbod voorop durven te lopen, maar is ook bedoeld als aanmoediging en stimulans voor scholen die dit verstandige besluit willen navolgen.

21 januari 2023

Rode kaart voor minister Dijkgraaf

Er heerst een oorverdovende stilte als het gaat om het benoemen van een van de grootste oorzaken van de dalende onderwijsprestaties van Nederlandse leerlingen in het funderend onderwijs: de opleiding en bijscholing van leraren. Terwijl minister Wiersma alle zeilen bijzet om de basisvaardigheden op orde te brengen, heeft zijn collega Dijkgraaf voor het hoger onderwijs nog niets gedaan om de basis op orde te brengen in de lerarenopleidingen, het bijscholingsaanbod en de bijscholingseisen. Zo is het dweilen met de kraan open.

12 december 2022

Gele kaart voor de kamerbrief ‘Samen voor beter onderwijs, duidelijk over kwaliteit’

Op 21 november 2022 stuurde minister Wiersma een (lange) brief naar de tweede kamer waarin hij zijn plannen uiteenzet om gerichter en duidelijker toezicht te gaan houden op de kwaliteit van het funderend onderwijs (po en vo). Wij prijzen dit voornemen, maar we twijfelen of de inspectie op dit moment deze taak op een verantwoorde manier uit kan voeren en we plaatsen ook vraagtekens bij het voornemen om scholen te sluiten die blijvend onder de maat presteren. Bovendien missen we in de plannen nog regie bij het toezicht op de kwaliteit van lerarenopleidingen en het bijscholingsaanbod.

9 december 2022

Groene kaart voor het streven naar meer nationale regie in het onderwijsbeleid door minister Wiersma.

Op 21 november 2022 stuurde minister Wiersma twee nota’s naar de Tweede Kamer. Wij zien in deze beide nota’s een door kennis onderbouwd streven naar meer nationale regie in het onderwijsbeleid, dat zich tegelijkertijd rekenschap geeft van de autonomie binnen het stelsel. We prijzen deze aanpak van de Minister en verwerpen de kritiek van de VO-Raad op de plannen.

9 november 2022

Groene kaart voor het adviesrapport Taal en rekenen in het vizier van de Onderwijsraad

Op 3 november 2022 publiceerde de Onderwijsraad het adviesrapport Taal en rekenen in het vizier. Dit advies geeft antwoord op de vraag hoe het onderwijs de beheersing van taal en rekenen duurzaam kan verbeteren. Het richt zich op het primair en voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Hoewel we heel positief staan tegenover de geadviseerde aanpak, betreuren we het dat de raad weinig oog heeft gehad voor de dieper liggende oorzaken van de structurele problemen die ons onderwijs al meer dan twintig jaar teisteren. Gezien de ervaringen met eerdere adviezen en maatregelen op het gebied van taal en rekenen, is het niet uitgesloten dat de adviezen wederom zullen worden fijngemalen door de vele molens in onze onderwijspolder.

28 juni 2022

Rode kaart voor het College voor Toetsing en Examens (CvTE)

Centrale eindexamens zijn belangrijk. Ze zorgen voor landelijke ijking van niveaus, samenhang in het curriculum en hebben een belangrijk civiel effect: kwalificatie voor het vervolgonderwijs. Het CvTE is namens de minister de regisseur van het gehele examenproces van het voortgezet onderwijs. Helaas is er al geruime tijd veel kritiek op zowel de eindexamens als de bijbehorende correctievoorschriften. Het CvTE heeft vanaf het begin van haar bestaan te weinig gedaan om de gesignaleerde problemen grondig aan te pakken, waardoor scholen en leraren al meer dan twintig jaar met de gebakken peren zitten.

3 juni 2022

Een ongevraagd advies voor minister Wiersma om de basis op orde te brengen

Er is de afgelopen maanden van alles aan het bewegen in het onderwijs, grotendeels dankzij uw verfrissend ministerschap. Het RED-Team Onderwijs wil uw ambities ondersteunen met dit ongevraagde advies en is gaarne bereid om als klankbord te dienen voor uw gedachtenvorming.

9 mei 2022

Rode kaart voor LiFo-systeem van Malmberg, Noordhoff en ThiemeMeulenhoff

De drie grootste educatieve uitgevers hebben een abonnementssysteem ontwikkeld dat ogenschijnlijk aantrekkelijk is voor scholen. Ogenschijnlijk omdat dit systeem in veel gevallen duurder uitpakt dan gedacht en enkele grote nadelen heeft: het is niet duurzaam, beknot de vrijheid van secties bij de keuze van leermiddelen en leidt tot monopolisering en dus verschraling van de vrije leermiddelenmarkt. Het RED-team Onderwijs geeft deze uitgevers een Rode Kaart omdat het LiFo- systeem de keuzevrijheid van docenten inperkt en de vrije leermiddelenmarkt bedreigt.

21 april 2022

Groene kaart voor de nota ‘Curriculum funderend onderwijs’

De debacles van de Basisvorming en Tweede Fase eindigden in een vernietigend parlementair onderzoek door de Commissie Dijsselbloem (2008): Dit mag nooit meer op deze manier gebeuren, was hun eindconclusie. In 2014 begon het echter weer te jeuken bij de beleidsmakers en werd besloten tot een totale curriculumhervorming voor het funderend onderwijs: Platform Onderwijs2032. Het eindrapport (2016) van deze commissie ontving weinig lof en veel kritiek. Weer twee jaar later herrees Onderwijs2032 onder de naam Curriculum.nu. In 2019 bracht deze commissie hun eindadvies uit en weer waren de kritieken niet mals. Waar de toenmalige minister Slob niet ingreep en het project liet voortsukkelen, deed zijn opvolger Wiersma dat wel: ‘Curriculum.nu is echt voltooid verleden tijd’ belooft hij in zijn nota ‘Curriculum funderend onderwijs’. Voor dit moedige besluit geven wij deze kersverse minister een Groene kaart.

24 maart 2022

Rode kaart voor de besluitvorming over de curriculumherziening

Na het echec van Onderwijs2032 en de kritiek op de ‘bouwstenen’ van Curriculum.nu werd op verzoek van de Tweede Kamer in 2020 een wetenschappelijke Curriculumcommissie ingesteld. Deze commissie heeft intussen vier adviezen gepubliceerd waarover de Kamercommissie middels een technische briefing in december is geïnformeerd. Hoewel de behandeling van deze adviezen door de Kamercommissie OCW pas op 6 april aanstaande zal plaatsvinden, zijn door de minister al in oktober 2021 vergaande opdrachten verleend aan de SLO. Opnieuw is er bij de overheid een trein gestart zonder dat er een democratisch besluit is genomen over de route en bestemming.

24 maart 2022

(Diep)rode kaart voor nieuwe onderwijsnota van de VO-raad

In ‘De maatschappelijke waarde van onderwijs. 13 Beloftes aan leerlingen en ouders – en wat we doen om die beloftes waar te maken.’ presenteert de VO-raad zijn visie op de toekomst van ‘ons’ onderwijs. Deze visie volgt de inhoud van een eerder pamflet van een groot aantal onderwijsorganisaties, getiteld ‘De Toekomst van ons onderwijs’. Beide notities hebben de pretentie van een ‘state of the union’. De suggestie wordt daarmee gewekt dat de VO-raad hier namens de overheid en het voortgezet onderwijs spreekt. Dat is beslist niet het geval. De VO-raad als belangenorganisatie van schoolbesturen gaat hiermee zijn boekje ver te buiten en krijgt daarom opnieuw een rode kaart.

16 januari 2022

Rode kaart voor de mogelijke invoering van het Maatwerkdiploma in het coalitieakkoord

Een belangrijk programmapunt in het coalitieakkoord is het terugdringen van de kansenongelijkheid in het onderwijs. Tot onze verbazing wordt hiervoor onder meer het Maatwerkdiploma weer van stal gehaald. Deze gepersonaliseerde vorm van examinering is een wens van de VO-raad. Kort na de presentatie in 2015 werd dit voorstel door de Onderwijsraad naar de prullenmand verwezen, omdat het Maatwerkdiploma, in tegenstelling tot het Centraal Examen, de kansenongelijkheid juist bevordert. Een andere reden om dit voornemen uit het coalitieakkoord een Rode Kaart te geven is dat het Maatwerkdiploma de kwaadaardige booster is van twee verkeerde ideeën: ver doorgevoerd gepersonaliseerd leren en het opheffen van het centrale examen als gestandaardiseerde afsluitende toetsing in het vo.

17 december 2021

Rode kaart voor de VO-raad

De leden van de VO-raad hebben Henk Hagoort benoemd tot hun voorzitter. Opnieuw een bestuurder die is toegesneden op het profiel van een Haagse lobbyist die op grote afstand staat van de praktijk in het voortgezet onderwijs. Na de vrijwel totale vervreemding tussen de vorige voorzitter Paul Rosenmöller en de mensen die voor de klas staan, lijkt deze benoeming opnieuw vooral in dienst te staan van de belangen van de onderwijsbestuurders en niet in die van de leraren. Wij missen al jaren de verbinding van onderwijsbestuurders met de onderwijspraktijk en zien hiervan de rampzalige gevolgen voor de aantrekkelijkheid en kwaliteit van het onderwijs. Daarom trekt het RED-Team Red het Onderwijs de rode kaart voor deze benoeming.

22 oktober 2021

Groene kaart voor vasthoudendheid PO in actie en de Tweede Kamer

Onder aanvoering van PO in actie voerden leraren en schoolleiders jarenlang actie om onder meer de salariskloof tussen het primair en voortgezet onderwijs te dichten. De minister van onderwijs erkende het probleem, maar hield steeds de boot af. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen voerde het parlement de druk op waarna de inmiddels demissionaire minister Slob besloot om structureel 500 miljoen uit te trekken voor de salarisverbetering van docenten en schoolleiders in het basis- en speciaal onderwijs. Deze erkenning zal helpen de status en aantrekkelijkheid van het leraarschap in het basisonderwijs te verhogen.

19 oktober 2021

Rode kaart voor CAO 2021 Voortgezet Onderwijs

Het resultaat van de CAO-onderhandelingen 2021 voor het Voortgezet Onderwijs is bijzonder teleurstellend. De lonen stijgen met 1.8% - wat neerkomt op de nullijn of minder aangezien de gemiddelde inflatie van 1.68% waarschijnlijk hoger uit zal vallen. In een tijd met rampzalige lerarentekorten, ongunstige arbeidsomstandigheden en de afnemende instroom van nieuwe leraren vinden wij dit een verontrustend en onverstandig signaal van de onderwijsbestuurders.

5 juli 2021

Rode kaart voor geblunder met de lerarenbeurs

Op 1 juli van 2021 horen 1200 leraren dat de door hen aangevraagde lerarenbeurs niet wordt toegekend. Dit gebeurde eerder in 2020, toen kregen 2400 leraren eenzelfde afwijzing. Twee jaar achter elkaar blunderen met de budgetten voor de lerarenbeurs die is bedoeld om leraren sterker te maken, verdient zowel inhoudelijk als procedureel een rode kaart.

9 juni 2021

Rode kaart voor het rapport ‘Later selecteren, beter differentiëren’ van de Onderwijsraad

Als maatregel tegen de kansenongelijkheid in het onderwijs adviseert de Onderwijsraad de regering om het stelsel te wijzigen en een driejarige brugperiode in te voeren. Het rapport voldoet aan vrijwel geen van de gestelde voorwaarden voor het doorvoeren van stelselherzieningen van de Commissie Dijsselbloem en krijgt daarom een rode kaart. Bovendien zijn er grote twijfels over de haalbaarheid en de effecten op kansengelijkheid.

1 juni 2021

Rode kaart voor de besluitvorming over de volledige openstelling van het Voortgezet Onderwijs per 31 mei 2021

Het onderwijs heeft vanaf de uitbraak van Corona voor hete vuren gestaan. Er is een groot beroep gedaan op de inzet, flexibiliteit en het uithoudingsvermogen van leraren en ook van schoolleidingen, roosteraars en andere medewerkers. Zij werden echter niet betrokken bij het besluit van de VO-Raad en de minister om de scholen kort voor de zomer weer volledig open te stellen. Daarom een rode kaart voor de minister en de VO-Raad voor de veronachtzaming van de belangen van de mensen om wie het in het onderwijs draait: de leraar.

11 mei 2021

Gele kaart voor inspectierapport ‘De Staat van het Onderwijs’

Werden in de afgelopen jaren door de inspectie al kritische noten gekraakt, dit jaar leidt de analyse van de staat van ons onderwijs tot een dringende oproep tot renovatie van het funderende onderwijs. Dat verdient een groene kaart. Helaas, doet de inspectie tegelijkertijd vrijwel geen concrete aanbevelingen en ontbreekt het aan zelfreflectie van de rol van de inspectie en de overheid bij de toename van kansenongelijkheid en de achteruitgang van basisvaardigheden. Daarom geven wij een gele kaart.

5 mei 2021

Groene kaart voor motie Paul van Meenen (D66) en de Tweede Kamer

Nadat verantwoordelijke instanties als het Cito en het College voor Toetsing en Examens (CvTE) langdurig verzuimden om enkele fundamentele problemen in de havo/vwo-examens van de talen aan te pakken, heeft de Tweede Kamer ingegrepen en de regering aangespoord om vaart te maken met de vernieuwing van deze examens. Deze motie krijgt een groene kaart omdat bij deze vernieuwing naast docenten, ook vakdidactici en vakinhoudelijke specialisten nadrukkelijk zeggenschap krijgen, waardoor niet alleen het Cito en het CvTE, maar ook de vakmensen eigenaar kunnen worden van het examen.

4 mei 2021

Gele kaart voor ‘Tijd voor Focus’

Werkdrukverlaging moet volgens de Onderwijsraad in het primair onderwijs een speerpunt worden. Lesgeven en lesvoorbereiding moeten daar meer centraal komen te staan. Zeker! Werkdrukverlaging is hoog nodig, ook om het beroep aantrekkelijker te maken. Maar … de voorgestelde oplossingen lijden zelf aan een gebrek aan focus en het is niet uitgesloten dat enkele voorstellen juist voor meer werkdruk zullen gaan zorgen.

25 maart 2021

Rode kaart voor Nationaal Programma Onderwijs (po en vo)

Het eenmalig doneren van 5,8 miljard euro aan het PO en VO is een ondoordacht besluit dat leidt tot verspilling en bureaucratie. Deze manier van handelen helpt de sector niet en levert op termijn zelfs een risico voor de reputatie van het primair en voortgezet onderwijs.

17 maart 2021

Rode kaart voor Nieuwe Leerweg vmbo

Het schrappen van een algemeen vormend vak ten behoeve van de nieuwe leerweg vmbo belemmert de doorstroommogelijkheden en staat daarmee haaks op het vergroten van kansengelijkheid.

28 januari 2021

Red het onderwijs. Maak het leraarschap aantrekkelijk, en snel een beetje! (Theo Witte)

Deze nota was de aanleiding om het RED-team op te richten. In deze nota wordt een tamelijk negatief en enigszins zwart-wit beeld geschetst van het huidige onderwijs. Ik denk dat veel docenten het zullen herkennen en hoop dat ze zich niet persoonlijk aangesproken zullen voelen. Hoewel ik me wel afvraag hoe het mogelijk is dat docenten zich niet sterker organiseren, maar blijven doorgaan en zo, onbedoeld, helpen een ondeugdelijk systeem in stand te houden.

21 december 2020

Vervreemding, beleidsmatige schizofrenie en therapie: een diagnose (Jan Drentje)

Op 9 december jl. sprak oud-bestuursvoorzitter van de toezichthouder Autoriteit Financiële Markten Merel van Vroonhoven de vaste Kamercommissie Onderwijs toe om haar in juli ingeleverde rapport ‘Samen sterk voor elk kind’ toe te lichten en aanbevelingen te doen. Pijnlijk. Een outsider die de olifant in de kamer aanwijst: chronische verwaarlozing van de leraar. Of is dat gezichtsbedrog? Iedere bestuurder heeft het immers over het belang van de man/vrouw voor de klas. Bij de minister komen excellente leraren op bezoek – die steevast fantastisch werk doen. Er is een dag van de leraar ingesteld. Alles voor de leraar! Maar wat vindt de leraar er zelf van? In het proces van schaalvergroting, deregulering, decentralisatie is zijn stem nog maar zwak te horen.